Reklama
Zakup nowości wydawniczych do bibliotek
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Portal e-usług bibliotecznych
Reklama

Licznik odwiedzin

Dzisiaj44
Wczoraj52
W tym tygodniu311
W tym miesiącu1017
Ogółem306319
Naszą witrynę przegląda teraz 16 gości 

Z serii: Zwyczaje na Podhalu - Niesopust czyli bywały dawniej i takie wesela - Franciszek Sikoń "Sierockie wesele"

Marysia Symkowa z Muru była sierotom. Ociec odumar jom, kie miała śtyry roki, a matka tyz była płono i gazdówke mieli malućkom. Bez to tyz Marysia, kie miała seść roków, musiała iść na słuzbe i słuzyła jedenoście roków, zakiel matka była zdrowso. Ale matka zacyna coroz barzyj podupodać na zdrowiu. A kiedy sie juz chet oznimogła, to Marysia prasła słuzbe i posła matke opiekunować. Matka uciesyła sie straśnie swojom Marysiom. Troche jom nawet polzyło w tyj chorości.

 

Marysia tyz była rada, ze moze matce w cymsi pomóc. Ale niedługo było im pisane ciesyć sie razem. Matce znowu sie pogorsyło i wnet umarła, a Marysia została w chałupie sama. A ze to było przed wojnom, to ludzie nie zarobiali w Zokopanym ani w Mieście tak jako teroz. Jak fto fcioł zarobić, to trza było jachać do Hamaryki no i na podróz tyz trza było mieć dudki.

No to Marysia pomogała u chrubsyk gazdów przewoźnie latem. To jej ta dali na przednówku wiyrtelik jarcu ( jęczmienia) abo i owsianej mąki na moskole. Miała ona po matce śtyry korce pola, ale pode dwa korca pola to były same młaki i rós na nik ino sywor. Reśta zaś było pole suche, ale coz z tego, kie były na nik wielkie kępy ze skolami. Było ik moze ze śtyrnoście. Coby kępy wyprzątać i młaki osusyć , trza było na to więksej siyły, jako ona miała. Trza było ku temu chłopa. Nolepsy byłby ślubny chłop, boby mu nie trza było płacić. Trafioł sie jeden wdowiec i dość bogaty, ale był starsy od jej matki, bo sie mu kopa przyblizała. Nie widzioł sie on Marysi, bo jej trza było młodego i siylnego chłopa, coby móg kępy wyprzątać i młaki osusyć. Tyn wdowiec hyrny był straśnie i bez to był zły, ze jego, bogoca, tako dziadula, jak Marysia nie fce. Posed du domu a Marysia została bez chłopa sama.

- Ka se tu chłopa wytrzasnąć?- ozmyślowała.

Umyślała se, ze zmówi ftory pociorek do świętego Jantoniego. Bo święty Jantoni to patron od straconyk rzecy. Marysia, choć chłopa nie straciyła, to moze jej pomoze go posukać. Popyto on Poniezusa, na syćko lutosiernego, coby jej chłopa wytrzasnon. No bo święci po to som w niebie, coby ludziom pomogali. A Poniezus tyz bedzie rod, ze ludzie nie dadzom im tryźnić casu, coby sie w niebie nie ozlyniywiyli straśnie.

Cheba święty Jantoni upytoł Poniezusa, bo kie ludzie wychodziyli z kościoła z Pastyrki w nocy, to Jędrek , Sakrosiów pochołek, mrugnon na niom przy wielkik dźwiyrzak pod chórem. Mrugła i Marysia na niego ,bo on sie jyj juz od downa widzioł. Tyz był siyrota, jako i ona. Przysed do Sakrosia, kie był małym chłopcem i słuzył do tela.

Ludzie powychodziyli z kościoła. Dziywki sły, bo spodziywały sie podłaźników. Marysia sła se pomalućku. Nie spodziywała sie nikogo. Fto by do niyj przysed na podłazy kie je biydno? Za młodyk roków tłukła sie po słuzbak. I teroz tyz musi u ludzi wyrobiać. Tak ozmyślający dosła do chałupy. Kiedy miała juz iść spać, ftosi zaburzył na dźwiyrzak.

Troche jom wzion strach, jaze skóra na niyj ściyrpła. Myślała, ze jom ociec abo matka nawiydziyli. Ale to zaburzyło drugi roz. Wyźrała oknem - patrzy- a to Jędrek, Sakrosiów pachołek. No to otworzyła mu dźwiyrze. Jędrek wloz do izby i pozdrówkoł, zacon sioć owsem z rękawice i godo:

- Na scęście, na zdrowie, na to Boze Narodzenie

Coby sie wom darzyło syćko Boskie stworzenie

Cobyście mieli telo wołków, kielo na dachu kołków

Krów kielo na boisku plów, cielicek kielo w lesie jedlicek

Bycosków, kielo w lesie bucosków

Konicków, kielo w płocie kulicków

Owiecek, kielo w mrowiecnioku mrówecek

W kozdym kątku po dziesiątku, na pościyli po dzieciątku

Cobyście byli scęśliwi weseli, jako w niebie janieli. Jamynt

 

Kiedy juz syćko wygodoł i owies z rękawice wysioł, to Marysia sie go pyto:

- Cemuś na mnie mrugoł w kościele?

- Fciołek sie spytać, cy mogem przysć na podłazy. A tyś mrugła ze mogem, no tok przysed.

- Jo ta nie wiedziała, skrony cego mrugos. Ale cemuś sie namyśloł akurat tu przyść na podłazy?

- Bo sie mi widzis i fciołek sie z tobom ozynić, ino nie wiym, cy mnie bedzies fciała, bo nimom ani stajonka pola. Jo ino pachołek na słuzbie, a tyś gaździno. Mos swojom chałupe i krapke pola.

A Marysia na to:

- Wiys, jakie moje pole - młaki i śtyrnoście kąp ze skolami.

- Kieby jo te kępy mioł, wiedziołbyk co śnimi zrobić - godo Jędrek.

Marysi sie smutno zrobiyło i pado mu tak:

- Jo tyz siyrota i słuzyłak u ludzi, to wiym, co znacy słuzba. Jak zaś idzie o te kępy, to jak sie se mnom ozynis, to syćkie ci podarujem. Ino jak sie bedziemy zynić, kie nimomy dudków na wesele?

A Jędrek na to:

- Nie trza nom duzo dudków, bo bedziemy mieć wesele bez nomowin, bez pytacy i bez muzyki, kie nos na to nie stać.

- Niekze i tak będzie, jako ty fces- zgodziyła sie Marysia.

Kie to Jędrek usłysoł, chipnon z ławy ku Marysi i godo :

- Wiys Maryś, mom okropnom chęć cie pobośkać.

- Cos cie tako noremność wziyna? Wiys, ze sie trza prędzej ozynić!

Doł Jędrek spokój. WIedzioł ze po ślubie bedzie mioł dość zajęcio z Marysiom i ze skolami na kępak, co mu ik podaruje.

Marysia z Jędrkiem po świętak pośli do księdza jegomościa zapisać opowiedzi.

Ludziom straśnie to było cudno, co tyz to bedzie za wesele, kiedy pachołek z kucharkom sie zyniom choć nijakik nomowin nie robiyli. Dudków na wesele tyz nimajom, bo ona biydno, a pachołek mo ino portki, kyrpce, cuche i inkse odzionko, co se łońskiego roku za słuzbe wyjednoł. Ale grosem to juz na pewno nie śmierdzi.

Tam ka mo być wesele, to dziyń przed ślubem muzykanci grajom na dobrom noc. Ale im nie grali, bo nie byli napytani. Na odwiecerz Jędrek uposłuzył wartko koło bydląt u Sakrosia i polecioł ku Marysi, ale jej w doma nie było. Posła na smyntorz. Odgarnyna śniyg z grobów ojca i matki, klękła do śniega i godo:

- Mamo i tato - jutro moje wesele. Fciałak Wos obłapić za nogi, pobośkać i pytać co byście mi pobłogosławiyli. Wiym, ze nie docie rady, boście za wcasu ode mnie odeśli. Pobośkom ino dornie zamarzniętej ziymie, co Wos przykryła. A wy, jak docie rade, to mi z tam tego świata pobłogosławcie. Amen

Jędrek przecuwoł, ze Marysia posła na smyntorz i posed za niom. Klęknon koło niyj i tak sie obezwoł:

- Maryś, jo tyz siyrota. Fcioł i jo iść na grób swoik rodziców, ale to obdolno.

Marysi płacki z ocu zacyny kapać do śniega. Kie to Jędrek uwidzioł, zol mu sie zrobiyło i zacon jom pociesać:

- Nie płakoj Maryś, bo jo cie bedem rod widzioł i sanowoł do samyj mojej śmierzci.

- I jo Tobie tyz- godo Marysia.

I był to moze taki som wozny ślub, jako w kościele. Bo choć ni mieli ręcy stułom związanyk, to mieli związane ku sobie serca, jednako przezyte biydom i niescęściami.

- Teroz pudziemy du domu- godo Jędrek- bo bymy tu het zaglewieli.

Wzion jom za ręce i pośli. Kie Marysia skręciyła ku swojej chałupie, pobośkoł jom w lico i uciók, bo tak sie mu to widziało, ze to juz po ślubie.

Marysia pogroziyła mu, ale w sobie w nuku cuła wielkom radość.

Na drugi dziyń zacyni wybiyrać sie do ślubu.

Nik im wypytowin nie robiył , jako ta choćka. Wiedzieli, po co sie zyniom i co ik w zyciu ceko, bo nolepse wypytowiny wygłosiyło im zycie od małego dziecka. Jędrek upytoł dwók swoik towarzysy za druzbów i Marysia tyz upytała dwie druzcki. No bo wedlug góralskiego zwyku Młodo Pani idzie do kościoła nie z Młodym Panem, ba z druzbami, a Młody Pon z druzckami. Druzcki pilnujom Młodego Pana i trzymajom go, coby sie nie ozmyśloł i nie uciok a druzbowie Młodom Paniom. Dopiyro z kościoła mo prawo Młody Pon iść z Młodom Paniom, a druzbowie z druzckami. Jędrek z Marysiom tyz sie wybrali do ślubu według góralskiego zwycaju.

Idom se z kościoła na nogak, nie jadom na sonkak i pytace na koniak przed nimi nie jadom, i nie śpiywajom, bo ik nie stać na takom parade. Smutno troche Marysi, ze ik nie bedzie mioł fto przywitać chlebem i solom. A o muzyce to nawet skoda marzyć. Druzbowie z druzckami dokwalujom, a Marysi fórt smutno. Skręcajom ku Marysinej chałupie a tu słychno muzyke. Syćka myśleli, ze sie przesłyseli. Przychodzom, patrzom a tu muzykanci stojom przed chałupom i grajom piyknie. No to druzbowie pośli naprzód i zaśpiywali:

- Hej! Otwórzcie sie dźwiyrze- hej! otwórzcie sie wrota!

Hej, przysła juz ze ślubu - Hej! Marysia siyrota.

Marysia patrzy i ocom nie wierzy. A to Jędrków gazda Sakroś z gaździnom stojom. Gaździno wito ik chlebem i solom, a stary Sakroś godo:

- Witomy Wos piyknie na nowyj drodze zycio i zycymy, coby Wom nigdy nie brakło chleba. A słonecko coby Wom świyciyło zawse. Siompawic i wselinijakiej biydy, cobyście juz nimieli nigdy, boście jej uzyli dość od małego dziecka. Fcem wom zrobić jakie takie wesele. Zabiyłek rano jałówke, tyn co nie fciała zostać cielno. To nawarzymy stuki i bedziemy sie gościć. Muzykantom tyz jek przyniós krapke gorzołki, coby mieli więksom chęć do granio. Tobie Jędrek, coś tele roki u mnie słuzył i zawse mioł chęć do roboty, dajem przy świadkak te dwa stajonka pola przy Kośnyk Hamrak.

A teroz otwórzcie dźwiyrze niek sie ugościmy i ozweselimy.

Weselyli sie syćka do samego wiecora. Wiecór na cepowinak druzbowie Młodyj Pani zaśpiywali:

"Domy syćkie dudki Wom na cepowiny

Ino sie starojcie by wnet były krzciny"

Nik sie nie spodziywoł ze takie fajne bedzie Sierockie wesele.

I ludzie tyz go długo zbacowali.

 

Share
drukuj Drukuj | powiadom znajomego Email | odwiedzin: 4588
 

Znajdź na stronie

kwietnia

20

sobota

Reklama
Reklama
Reklama
W jakich wydarzeniach organizowanych przez Bibliotekę chciałbyś wziąć udział?
 
Reklama
"Bezpłatne szkolenia w naszej gminie! Nauczysz się, jak dzięki komputerowi z internetem szukać pracy, zadbać o zdrowie, załatwiać codzienne sprawy, uczyć się, inwestować, odpoczywać, rozwijać swoje hobby i życie duchowe, a także stać się bardziej aktywnym obywatelem. Sprawdź szkolenia on-line, wejdź na stronę: e-mocni.org.pl
Reklama
Copyright © 2024 Gminna Biblioteka Publiczna w Białym Dunajcu. Wszelkie prawa zastrzeżone.